شعر ترکی مراسم خواستگاري و عروسي در نوخندان درگز

آمار مطالب

کل مطالب : 1892
کل نظرات : 71

آمار کاربران

افراد آنلاین : 1
تعداد اعضا : 1

کاربران آنلاین


آمار بازدید

بازدید امروز : 495
باردید دیروز : 1375
بازدید هفته : 14955
بازدید ماه : 30263
بازدید سال : 220671
بازدید کلی : 545369
تبلیغات
<-Text2->
نویسنده : سید محمد سیداصیل
تاریخ : یک شنبه 3 فروردين 1395
نظرات

ائلچيْ گئدرديْ ائلچيْ ليْق، ائـدرديْ

قيْز آلماغا، باشليْقئن نن، دئيـه رديْ

جواب آلـديْ، كـلله قــــنديْ، دؤيرديْ

ياقليْقده كيْ، كؤكه لريْ، وئررديْ

آغيز لريْ، شيْريْن ائدوو، گــئدرديْ

 

«پيك خواستگاري براي خواستگاري مي رفت

در باره مهريه صحبت مي كرد

جواب مثبت كه گرفت كله قند ها را به هم مي زد

نان شيريني هاي پيچيده شده در روسري را به اين و آن مي داد

كام ها را شيرين مي كرد و مي رفت»

 

ادخـــــــــــليْ قيْــــــــز اﯙزين مكم توترديْ

ياشمـــــاغي نن دوداغلــــريْن بوكـــــرديْ

سؤزلـــــرينـي دئمسدي اوْ ﻳـــﯚتــــــــرديْ

قوْنيْم قونشيْ اوْنييْي اﯙزين گؤرمسـديْ

قيْز نئچه گون سوو نن چؤره ي يئمسديْ

 

«دختر نامزد شده صورتش را محكم مي گرفت

با روسري مخصوص خود لبهايش را پنهان مي كرد (ياشماق: دهن بند باشد كه زنان و عروسان دهان خود را به آن پوشند.)

سخنانش را قورت مي داد و حرفي نمي زد

همسايه ها صورتش را نمي ديدند

و دختر از خجلت تا چند روز آب و غذا نمي خورد»

 

اوغلن گؤيني ادخلي سين ايستـرديْ

قيْز قارداشي غئيره تي قه ينئيه رديْ

ﻛﯚره كنــــي ائـــوه اوْ يــوْل وئرمسديْ

اوْغلــــن اؤزين اوْتوْ ســـــووه ووررديْ

قيْـــز ننـه سي اوْغرونچيْ يوْل وئررديْ

 

«پسر مشتاق  ديدن نامزدش بود

غيرت برادر دختر مي جوشيد

داماد را به خانه شان راه نمي داد

داماد خود را به آب و آتش ميزد

امّا، مادر دختر بطور پنهاني ترتيب ملاقات داماد و عروس رامي داد»

 

آمما بو ﮔﯚن قه يين آغا قارداشـديْ

كوره كنه اوْ بير ياخچيْ يوْلداشـديْ

باجي سيْنه محببتلي سوْلداشديْ

كــــؤهنه رسمــلر قوتارديلر گئتــديلر

گنده، ياخچي بير بيرين نن سئچديلر

 

«امّا امروزبرادر زن براي داماد همچون برادري است

او براي داماد يار و ياور خوبي است

همچنين براي خواهرش

رسم هاي كهنه پوسيدند و تمام شدند و رفتند

بد و خوب از هم جدا شدند»

 

عه يئد لرده، ره ييه ت خوْشال اوْلرديْ

لاله ﮔـــﯚلي، چؤلـــده، باغده چيْخرديْ

ياغيش هــر ﮔﯚن بولوت لردن ياغــــرديْ

خـــوداي اؤزيْ بو مئللته ياريْدي

آرالـــرده ايستــــه ماقم واريْـديْ

 

«روزهاي عيد رعيّت همه خوشحال مي شدند

گل هاي لاله در باغ و دشت مي روييدند

و از ابر ها هر روز باران مي باريد

خدا خود يار اين ملّت بود

دوست داشتن و محبت بين آن ها فراوان بود»

 

تامام يئرده، قيْزلر ﮔﯚلي چيْــخــرديْ

داش دره لر قيْرميْز دوْنيْ گييـه رديْ

اﯙره ييْــميْـــز محبّتـــــدن دوْلــــرديْ

هئچ ذات اينن، اﯙره ييْميْز شاديْديِ

محببتــــدن، چـــؤل دره لر، باغيْديِ

 

«شقايق ها همه جا مي روييدند

سنگ ها و دره ها لباس قرمز بر تن مي كردند

و قلب هايمان از محبّت لبريز مي شد

با حد اقل ها دلهايمان شاد بود

و از محبّت دشت ها و دره ها باغ بودند»

 

گـؤزل قــيْزلـر، بوْيـلريْ ساللرديْلر

بوْيه مينوْو، قوش تكيْن اﯙچــرديْلر

قيْـشقيْـريق نـن، بوْيلريْ ايچرديْلر

بوْي ايچماقيْي، لئذّتيْ، خوْش كئچماغـيْ

يــاديـْمده ديْ، چـاغـالــــــيْقده، باخماغيْ

 

«دختران زيبا تاب ها را مي آويختند

سوار تاب شده و مانند پرنده مي پريدند

و با سرو صدا و هلهله تاب مي خوردند

لذت و خوشي تاب خوردن

تماشاي دوران كودكي اش هنوز يادم است »

 

قيز بوْي اينـن، يوخــــــاريْدن، گلنده

اوْغـلـن چـاغـا، ياغـاچ اينـن، وورنده

يـار آديْـني، بـير ديـلـــيْـنـدن، آلـنـده

تـامـام بـيردن، چــــــكرديـْلر، هلهله

ﮔﯚلـماق اينـن، دﯙشرديْ بير، ولوله

 

«زماني كه دختر با تاب از بالا بر مي گشت

وپسر بچه با تركه چوب او را محكم مي زد

و او را وادار به بردن نام نامزدش مي كرد

يكباره همه هلهله مي كردند

و با خنده ولوله اي راه مي افتاد»

 

ميزان ﮔﯚنو، محصول لركيْ، ييْغيْشديْ

زارع پـايـيْ، اربابـيْن نن، چــــيْخيْشديْ

ﻛﯚره كنـم، تـوْي تــوتمــــاقه، باتيْشديْ

توْيلر بيرـ بير، باشلانرديْ، ساز اينن

گـلـين گـلــرديْ ائويــنه، نــــــازاينن

 

«در فصل پاييز كه محصول ها جمع آوري شدند

و سهم زارع از سهم ارباب جدا شد

داماد هم توان مالي برقراري عروسي را پيدا كرد

مجالس عروسي يك به يك با ساز و آواز شروع مي شدند

و عروس با ناز به خانه اش مي آمد»

 

توْي توتماقچيْن، موقددمات، واريْديْ

مصــلحـتيْ، آديـازمـاغـيْ، واريْــديْ

ات و دﯙﯦـﯚ، قـاب قـازانــيْ، واريْــديْ

داغـدن اوْدون، حئيوانلرنن، گلرديْ

تكه ـ قــوْيــون، سـورودن آيريْلرديْ

 

«بر گذاري عروسي مقدّماتي داشت

مصلحت و نام نويسي داشت

برنج و گوشت و ديگ و ديگچه اي داشت

با حيوان ها هيزم از كوه مي آمد

بز هاي نر وگوسفندان از گله جدا مي شد»

 

يـوخـاريْـدن، جــارچـيْ سسيْ،گلرديْ

تـامـام كسـيْ، تـوْيـه خــــــبر، ائدرديْ

يوْل يوْلاغنن، جاريْي سسيْن، چكرديْ

گئجه هركس، توْي يئرييه، گئدرديْ

نـوقـول يئـيوب، قتيْـميْنيْ، قوْيـرديْ

 

«از بالاي روستا صداي جارچي مي آمد

بزرگ وكوچك همه را به عروسي دعوت مي كرد

با رسم خاصي جار مي كرد

شب هر كس به محل عروسي مي رفت

نقلي بر مي داشت و پولي مي داد» (قاتِم: پول نقدي كه مدعووين در مجلس عروسي به صاحب مجلس مي دهند.)

 

توْي ايه سيْ، مئهمانلريْن، بيْلرديْ

ات دﯙﯦــــﯚنيْي، تـداريْكيْن، گؤررديْ

آشپـز قوْلـون، يوخــــارئيه، ووررديْ

يخنيْ پيْلوو، پيشيْر ماقچيْن، قاچرديْ

سحر تئزدن،بو زحمت چــيْن، چاپرديْ

 

«به اين وسيله صاحب عروسي تعداد مهمان هايش را بر آورد مي كرد

و تدارك گوشت و برنج را مي ديد

آشپز هم آستينش را بالا مي زد

و براي پختن يخني پلو مي دويد (يخني پلو:پلو گوشت مخصوص مجالس درگز.)

از صبح زود براي اين زحمت خود را آماده مي كرد»

 

كؤره كنيْي، سققليْنيْي، قيْرخماغيْ

تـار قـابـال نن، حـــاممامه آپارمــاغيْ

دوست وْ رفيْق، آره لرده، ﮔﯚلمــاغيْ

گـؤردوم اوْنـده، رفــيْق لـريْــي، مــئهريْنيْ

قوم و خيشيْي، يار يولداشيْي، لو طفيْنيْ

 

«مراسم ريش تراشي داماد

وبردن به حمام با ساز و آواز

خنده هاي دوست رفيق در ميانه راه

آنجا ديدم مهر و محبت دوستان را

و لطف اقوام وخويشان و ياران را »

 

جـهـيزيْـيّه، خـونچـالــــــرده، الده ديْ

ميس ايديشلر، جوانلــرنن، يوْلده ديْ

سازنده نيْي، كوكيْ حتما، سنده ديْ

قاب ـ قازن نن، تاقچه لريْ، بزرديْي

رف ديـــواره، دؤزمــه لــريْ، دؤزرديْي

 

«جهيزيه در داخل طبق ها و بالاي دست ها

ظروف مسي هم با جوانان در راه است (ايديش: ظرف.)

كوك نوازنگان هم در دست تو است « شاباش دادن »

تاقچه ها را با ظروف تزيين مي كرديم

چيدني ها را هم بر ديوار و رف ها مي چيديم»

 

تـوْيـلـريـْنـده، اوْخـوردولــــر، اؤزلــريْ

شاد اوْلماقـچيْن، چالرديْلر، سازلريْ

ائمّــه دن، دئـيه ر ديْلـــــر، سؤزلــريْ

(پئيغمبريْي قيْزينيْ علي آلديِ يار يار

قيز آلماق وْ قيز وئرماق شوْن نن قالديْ يار يار)

 

«در عروسي هايشان آواز مي خواندند

براي شادي ساز مي نواختند

سخناني از ائمه مي گفتند

 

(دختر پيغمبر (ص ) را علي (ع) گرفت يار يار

رسم دختر دادن ودختر گرفتن از همان ها به يادگار ماند يار يار) »

 

(ياريار: اشعاري كه با آهنگي خاص در عروسي ها خوانده مي شود.)

(اشعار بين پرانتز ها نمونه اي از اشعار ياريار درگزي است.)

 

رسم لـريْنده، يار يار دئماق، واريْديْ

يار يار لرده، ياخچيْ سؤزلر، واريْديْ

سـؤزلـريـْنده، محبّـت لــــــر، واريديْ

(آفتافاده، سوو قوْيدوم، دؤرولوتديْ يار يار

گئديْي گؤريْي، ﻛﯚره كن، ﮔﯚل اوْليْتديْ يار يار)

 

«در رسم هايشان يار يار گفتن بود

در يار يار هايشان سخنان زيبا بود

در سخن هايشان مهر و محبت بود

(در آفتابه آب گذاشتم زلال شده يار يار

برويد و ببينيد داماد گل شده است يار يار)»

 

توْي گئجه سيْ، چالوو وورماق، اوْينه ماق

خـاتـيـْن لـريْـي، مجلــــيْــسيْنده، اوْخوماق

الـدفـيْ نـن، كئـچـن لـردن، يئـــــــرله مـاق

(باباجيْقيْي، اﯙستو ميريْي، قله سيْ

گئتدي گؤريْكمه ديْ ياريْي قره سيْ)

 

«در شب عروسي زدن وكوبيدن و رقصيدن

در مجلس زنانه آواز خواندن

با دايره از گذشته ها آواز خواندن

بالا تر از بابا جوق مير قلعه است  (باباجوق يا بابا جِق: نام قديم لطف آباد.)

رفت ومحو شد و ديده نشد سياهي يار »

 

بير خاتيْن اوْخورديْ، اوْغـــلن ديْليْن نن

بيري يـــم سؤيلرديْ،گلــــين ديْليْن نن

الـدفيْ سسلـرديْ، عاشـيْق ديْليْن نن

(بير حيه ط آليْب بن حاممامه ياخيْن

حاممام نن چيْخن چيْ بوْيييه باخئم)

 

«خانمي از زبان داماد آواز مي خواند

يكي هم از زبان عروس مي گفت

دايره هم از زبان عاشق به صدا در مي آمد

( خانه اي گرفته ام نزديك حمام

زماني كه از حمام بيرون مي آيي قد و بالايت را به تماشا بنشينم)»

 

گـلـيـْن بئـلـيْ، باغـلانــرديْ، شـــال اينن

قورآن - چؤره ي، چؤله نرديْ، شـال اينن

نـنـه بـيـْردن، باقـــــــيْـررديْ، قـــــال اينن

گليْن يوْلي، چالـمـاق يادلردن، چيْخمز

يار يار دئماق، سسي يادلردن، چيْخمز

 

«كمر عروس با شال بسته مي شد

با قرآن وتكه ناني داخل آن

به يك باره مادر عروس با صداي بلند گريه مي كرد

آهنگ « گلين يولي » از ياد رفتني نيست (گلين يوْلي: آهنگي كه در زمان عروس كشان نواخته مي شد.)

و فرياد هاي يار يار هم از ياد رفتني نيست»

 

رنگ لي پالتر باش ايه قدن گي ينده

نازو غمــــزه يي نن ائـــودن چيْخنده

آته مينـــوو تــززه ائـــوه گئـــــدنـــده

كيچي اوغلــن مينرديْ قيز تـركينه

اوّل چــــاغــا اوْ ائـوده اوغلــــن اوْله

 

«زمانيكه عروس سر تا به پا لباس هاي رنگين مي پوشيد

و با ناز غمزه از خانه بيرون مي آمد

سوار بر اسب به خانه جديد مي رفت

پسر كوچكي سوار بر ترك اسب عروس مي شد

تا اوّلين بچه در آن خانه پسر باشد»

 

گليــــــن چيْخوْو آته يه باش اه يـه ردي

اؤز بختــي نيْي يوْلينده  باش قوْيه ردي

آرزو لــــــر نـن اوْ ائــــــو دن گئــــــدردي

زير لفظي ني گلين آلمـــاق ياد اوْلسون

شاباش وئرماق اوْي نئيه نه ياد اوْلسون

 

«عروس بيرون مي آمد و به پدر اداي احترام مي كرد

به سوي بخت و اقبالش گام مي گذاشت

با آرزو هاي فراواني او از خانه خارج مي شد

هديه گرفتن عروس يادش بخير

به آنها كه مي رقصيدند شاباش دادن يادش بخير»

 

گلين لريْي، بدوْو آته، ميـنمه سيْ

ياريارلريْي، بلند صداسيْ، سسيْ

ﻛﯚره كنيْي،نارنن آلمه، آتـمه سيْ

بير نازنين، خاطيْره ديْ، ياديْــمده

عجب نازليْ، منظره ديْ، گؤزيْمده

 

«سوار شدن عروس بر اسب راهوار

سرو صداي بلند يار يار

و پرتاب كردن سيب و انار توسط داماد

خاطره نازنيني است در يادم

و عجب منظره جالبي مقابل چشمانم»

 

شئـر علـي نيْي، يار يار لـريْ، نفسيْ

ياريْ گئـجه، چــــكرديْ اوْ، ناز سسيْ

شادائدرديْ، ســؤزلريْي نن، هر كسيْ

(يوخاريدن گله من چكمه مي چك يار يار

اينديْ قيْزيْي، ائرته من ايچيْ ييْ چك يار يار)

 

«يار يار گفتن هاي شير علي و نفسش (شيرعلي: آقاي شيرعلي نشاط.)

نيمه شبان مي كشيد او صداي نازنينش را

هر كسي را با سخنانش شاد مي كرد

(از بالا مي آيم چكمه هايم را بكش يار يار

اكنون دخترت را مي برم حسرت بكش يار يار) »

 

الله اكبر، عجب عاششيق، چـالرديْ

تئريْنگي ني، قئشقيْريْغي، سالرديْ

گليْن قيْزم، كفتر كـــــيْميْن، اﯙچرديْ

يـادئيْيده ديْ، چـاغـالــرنن، قاچرديي

دام باجه دن، خيْزلووعجب، آشرديي

 

« الله اكبر عجب عاشيق ها مي نواختند

ولوله عجيبي به راه مي انداختند

دختر نامزد شده هم همانند كبوتر مي پريد

يادت مي آيد كه با بچه ها مي دويديم

از در و ديوار مي پريديم و عبور مي كرديم »

 

توْي ﮔﯚنلريْ، پيْلوو لريْ، ﺳـﯚزنـده

سلله لـريْ، بــير كيْناردن، دﯙزنـده

مست جـوانلر، ايپ لريْنيْ، اﯙزنـده

توْيده عجب، ولـوله لـر، اوْلرديْ

قوجه جوان، بلند بلند، ﮔﯚلرديْ

 

«روز عروسي زمان آب كشيدن پلو ها

كه سبد ها را از يك كنار چيده بودند

جوانان سر مست هم شادي مي كردند

در عروسي چه ولوله اي مي شد

پير و جوان هم بلند بلند مي خنديدند»

 

توْيلرده كيْ، دف قوْشمه لر، يادده ديْ

اوْيلئــيانيْي، دوْتــــارئ باخ، طاقده  ديْ

خاتيْن لريْي، الـدفيْ سيْ، ديـْلـده ديْ

كئچن لـريْي، محبّتيْ، چوْخيْديْ

اﯙره ي لرده، كينه لريْ، يوْخيْديْ

 

«دف و قوشمه هاي عروسي ها يادم است(قوْشمه: ازساز هاي محلي)

دو تار اوليا قلي ببين در طاقچه است (اولياقلي: مرحوم از نوازدگان چيره دست محلي دوتار.)

خانم ها هم با زبان هايشان دايره مي نوازند

گذشتگان محبتشان فراوان بود

در دل هايشان كينه نداشتند»

 

قتيْم قوْيماق، نه بير گؤزل، رسميْديْ

مـجـمـه لـريْ، دوْلــنديْرماق، بزميْديْ

پـولـيْ وئـروْو، نوقول يئماق، هــزّيْديْ

آي بو رسيْم، نه بير گؤزل، رســميْديْ

جوانلـريْـي، الـيْن توتـماق، ﮪﯚسنيْديْ

 

«قاتِم دادن چه رسم خوبي بود (قاتِم: هديه نقدي در عروسي به صاحب مجلس.)

گرداندن مجمعه ها چه بزمي بود

پول دادن و نقل خوردن چه هزّي داشت

آي اين رسم چه رسم زيبايي بود

گرفتن دست جوانان چه حسني بود»

 

الله اكـبـر، عــرب آشـپــز، نئــــــرده ديْ؟

مرحوم بارت، كامانچه سيْ، كيْمده ديْ؟

علينقـــيْ، نوخانــدانــــده، نئـــــرده ديْ؟

مجلئس لريْ، شيرين ائدوْو، گئتديْلر

اؤز لــريْن نن، خـاطئـره لــر، قوْيديْلــر

 

« الله اكبر عرب آشپز كجاست؟ (عرب آشپز: مرحوم، از آشپز هاي چيره دست مجالس درگز.)

مرحوم برات كمانچه اش دست كيست؟ (برات: مرحوم، نوازنده چيره دست كمانچه.)

علينقي، نوخندانست، كجاست؟ (علينقي: آشپز چيره دست مجالس نوخندان و درگز.)

مجالس را شيرين كردند و رفتند

و از خود خاطره هايي بجا گذاشتند »

 

كؤچه باغـده، شئروْ باغــــدن، گلرديْ

كرم دئرديْ، اصلي نيْ اوْ، سسلرديْ

دردليْ كرم، سؤزلــرينيْ، سؤيلــرديْ

(هر صباح هر صباح بولبوليْي سسيْ

باشـيْمـه ووريْـتديْ يـاريْـي هواسيْ)

 

«شير علي در كوچه باغ از باغ مي آمد

با صداي بلند از كرم و اصلي مي گفت (كرم اصلي خان: داستان عاشقانه اي همچون ليلي و مجنون.)

از حرف هاي پر درد كرم مي گفت

هر صبح صداي بلبل مي آيد

و من هواي يار را كرده ام »

 

ارزئـروميْــي داغــيْ قـــــاريْ، بـولاغـيْ

گئجه ﮔﯚندوز، سسده اوْلماق، قولاغيْ

مجنون تكيْن، ياردن آلماق، ســـوْراغـيْ

(توموزيْي ايسسيْ سيْ غيشيْي ايازيْ

جانيْـم آلـدي قـرا گـؤزلـريْي سنيْي)

 

«برف و چشمه ئ كوه ارزروم

شب و روز منتظر شنيدن صداي يار بودن

همانند مجنون در سراغ يار بودن

گرماي تابستان و سرماي زمستان

جانم را گرفت اين چشم هاي سياه تو » (يادي از شعر هاي كتاب كرم و اصلي خان كه به صــــورت هراي، (كوچه باغي) با صداي بلند خوانده مي شد.)

 

الله اكـبـر، نوخـاندانيْـي، تويــلريْ

جوان اوْغلن، جوان قيْزلر، بوْيلريْ

قازن ـ قازن، ات ـ پيْلوو، هويــلريْ

بـيرده گنـه، اوْ ﮔﯚنــــلريْ، گـؤرئيديْم

جوان لريْي، خوْش ليْقيْنه، گؤلئيديْم

 

«الله اكبر عروسي هاي نوخندان

قد و قواره پسران و دختران جوان

ديگ هاي فراوان پلو و هاي هايشان

اي كاش يك بار ديگر آن روز ها را مي ديدم

و همراه شادي جوانان مي خنديدم»

منبع:زبان و ادبیات ترکان خراسان

 


تعداد بازدید از این مطلب: 928
موضوعات مرتبط: نوخندان , سرگرمی , ادبیات , شعر , ,
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


مطالب مرتبط با این پست
می توانید دیدگاه خود را بنویسید


نام
آدرس ایمیل
وب سایت/بلاگ
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

آپلود عکس دلخواه:








********به وبلاگ من خوش آمدید********* خدایا مرا ببخش / مرا فهمی ده تا فرامین وحکمت هایت را درک کنم/ و مرا فرصتی دیگر برای بهتر بودن ده تا دستهاو زبان تو شوم . آمین یا رب العالمین


عضو شوید


نام کاربری
رمز عبور

فراموشی رمز عبور؟

عضویت سریع

نام کاربری
رمز عبور
تکرار رمز
ایمیل
کد تصویری
براي اطلاع از آپيدت شدن وبلاگ در خبرنامه وبلاگ عضو شويد تا جديدترين مطالب به ايميل شما ارسال شود