مقاله ؛ خشم و...

آمار مطالب

کل مطالب : 1892
کل نظرات : 71

آمار کاربران

افراد آنلاین : 1
تعداد اعضا : 1

کاربران آنلاین


آمار بازدید

بازدید امروز : 3044
باردید دیروز : 184
بازدید هفته : 3359
بازدید ماه : 6379
بازدید سال : 196787
بازدید کلی : 521485
تبلیغات
<-Text2->
نویسنده : سید محمد سیداصیل
تاریخ : شنبه 8 آذر 1393
نظرات

هر ناراحتی موجب شعله ور شدن آتش غضب نمی گردد، بلکه خشم آن گاه زبانه می کشد که انسان خود را حریف طرف مقابل و شخص مغضوب ببیند. لااقل خود را با او متساوی و در یک مرتبه احساس کند، امّا اگر از عمل و برخورد فرد قدرتمندی ناراحت گردد، اگر چه غم و حزن در قلب او پدیدار می شود، امّا چون از انتقام ناتوان است،‌چاره ای ندارد جز این که غضب خود را فرو برد. این خشم به باطن بر می گردد و عقده درونی ایجاد می کند و به کینه تبدیل می شود.(1)
بنابراین چون فرد خشم آلود غالباً خود را در موضع قدرت و برتری و سلطه می بیند، باید با عواملی که باعث شعله‌ور شدن غضب می شود، پنجه درافکند. با عامل آن ها که "حبّ نفس" (خویشتن خواهی) می باشد، یا مال دوستی و جاه طلبی و شهرت خواهی و تکبّر و ... مبارزه کند. روحیه و میانه روی به نفس ببخشد تا "حبّ نفس" وسیلة انسان گردد و او را در جاده "کرامت و عزّت" راه ببرد، نه این که بر آدمی چیره گردد و او را در لجنزار "غرور و خودپسندی" فرو ببرد.
"غضب در وجود انسان مانند سگ شکاری است که نیازمند آموزش دادن است، ‌تا حرکات و سکناتش با اشاره صاحبش صورت گیرد، نه با میل خودش. (2)
عامل دیگری که موجب می شود انسان از نور "انسانیت" خارج گردد و به ظلمت عصبانیت وارد شود، "جهل و حماقت" است. گاهی برخی جاهلان دست به کاری خشن می زنند، پرخاشگری می کنند و کار خود را نوعی شجاعت و شهامت و کمال می دانند. اینان از خود تعریف و توصیف ها می کنند، در حالی که عصبانیت و خشم جاهلان، ناشی از "ضعف نفس" سستی ایمان، سالم نبودن روح و روان آنان و خوف از دست رفتن لذّت ها و موقعیت های آنان است".(3)
عامل سوم: کار زیاد، خستگی، گرسنگی و تشنگی موجب شعله ور شدن عصبانیت می گردد.
درمان عصبانیت:
أ) انسان از راه مراقبت و مواظبت بر احوال خویش نباید بگذارد تنور آتش غضب روشن گردد.
هر کسی از وضع و حالات خویش آگاه است و می داند از چه حرف ها، کارها و برخوردهایی ناراحت و عصبانی می شود. سعی کند در چنین صحنه هایی وارد نشود.
ب) اگر وارد محیط تحریک کننده شد، به مجرد روشن شدن کبریت خشم، از آن محل خارج شود.
پ) اگر نمی تواند از آن محل خارج شود، تغییر وضع دهد، مثلاً اگر نشسته است، بایستد یا بخوابد. اگر ایستاده است بنشیند، یا خود را به کاری مشغول نماید، یا به ذکر خدا بپردازد. شستن سر و صورت با آب سرد موجب فرو نشستن خشم می گردد.
اگر فردی که بر او غضب کرده اید، از خویشاوندان شما باشد، نزدیک او بروید و او را در آغوش بگیرید. امام باقر(ع) می فرماید: "أیّما رجل غضب علی ذی رحمٍ، فلیدن منه فلیمسّه، فانّ الرحم إذا مسّت سکنت؛(4)وقتی دو خویشاوند همدیگر را در آغوش گرفتند، آتش غضب فرو می نشیند".
برای تقویت بردباری باید طبق برنامه‏ای جدی به تقویت اراده خود بپردازید . همواره سعی کنید برخود مسلط باشید. در این‌‌باره راه های مختلفی وجود دارد، ولی مهم آن است که در راه درمان آن کاملاً جدی باشید و آنچه را پیشنهاد می‏شود، بدون کم ترین کاستی به اجرا گذارید:
1. کاملاً به خود مطمئن باشید که می‏توانید روحیه خود را تغییر دهید، ولی برای نتیجه گیری عجول نباشید، بلکه با خود فکر کنید باید حداقل یک سال بر رفتارهای خود کار کنید. اگر چنین نمودید ،حتماً پس از آن، دگرگونی رفتاری خواهید داشت.
2. از حساسیت بیش از حد در هر زمینه بپرهیزید.
3. همواره در هر مسأله‏ای ابتدا از دیگران انتظار بدترین برخورد را داشته باشید و خود را برای پذیرش آن آماده کنید. این مسئله باعث می‏شود برخوردهای بهتر از مورد انتظار در شما ایجاد خوشنودی نماید. در حالی که اگر همیشه انتظار برخورد خوب داشته باشید، چه بسا نتیجه عکس خواهید گرفت.
4. با خود شرط کنید که هیچ گاه و در هیچ وضعی برخورد تند نداشته باشید . اگر ناگهان از شما برخورد تندی سر زد، خود را جریمه کنید؛ مثلاً تصمیم بگیرید -یا در صورت امکان نذر کنید - که مثلاً اگر بر سر کسی فریاد زدید، فلان مبلغ صدقه بدهید، یا شب نماز شب بخوانید، و یا یک روز روزه بگیرید. کارآیی این روش، بسیار بالا است و بسیاری از علمای بزرگ بدین سان تمرین عملی و خودسازی کرده‏اند.
5. از تفریحات سالم و تقویت کننده اراده؛ مانند کوهنوردی، شنا، دو و پیاده‏روی و گردش در طبیعت و... نیز استفاده کنید.
6. در تصمیم‏گیری‏ها حتی‏الإمکان با افراد عاقل و پخته مشورت نمایید و از اقدامات عجولانه و مطالعه نشده بپرهیزید.
7. بیش تر با افراد خوش اخلاق معاشرت کنید.
8. از موقعیت‏هایی که زمینه تندخویی در آن فراوان است، دوری کنید. در موقعیت‏هایی حضور یابید که رفتار پرخاشگرانه در آن جا دیده نمی‏شود.
9. پیش از هر عملی در مورد پیامد آن تفکّر و اندیشه کنید و آن گاه اقدام نمایید. با تمرین این راهکار و به کارگیری آن در مورد تمام رفتارها، اندک اندک کنترل خویش را بر تمام رفتارها توسعه بخشید.
10. به برخی رفتارها و حالاتی که از افراد سر می‌زند و شما را عصبانی می‏کند، توجه نکنید، مثلاً اگر کسی با حرف ناروا شما را ناراحت می‌کند، از شنیدن و گوش سپردن به سخنان وی دوری کنید، حتی گوش ندهید یا محیط را ترک کنید و به گفته‏های او دقت و توجه نکرده و آن ها را در ذهن خود مرور نکنید.نسبت به دیگر اعمال فیزیکی و رفتارهای پرخاشگرانه و تحریک کننده همین طور واکنش نشان دهید و راه بی‏توجهی را پیش گیرید.
11. سطح شناخت خود را با مطالعه و تفکر از زشتی، ناپسند بودن، غیرقابل جبران بودن اعمال پرخاشگرانه بالا ببرید. آیات ، روایات و داستان‏هایی راکه در مورد این نوع رفتارها و آثار آن‏ها نوشته شده است، مطالعه کنید. بعد در مورد آن ها فکر نمایید، حتی در برخی موارد به آثار رفتار تندی که مرتکب آن شده‏اید،توجه نمایید و آن عمل و زشتی آن را در ذهن خود مرور و بزرگ معرفی کنید، به گونه‏ای که به خود هشداری از درون دست یابید. آثار فردی و اجتماعی و پیامدهای حیثیتی عمل زشت را در ذهن خود مرور کنید. زشتی آن را برای خود بزرگ جلوه دهید تا از درون از آن عمل متنفّر شوید.
12. از خواندن قرآن و در نوبت‏های متعدد در طول 24 ساعت غفلت نورزید، چه قرآن تأثیر زیاد در رسیدن به آرامش درونی دارد. عبادت‏های خود مانند نماز را در اول وقت و با حضور قلب به جا آورید که تأثیر بزرگی در رسیدن به اطمینان خاطر دارد.
برای تحصیل خلق و خوی نیکو و علاج بد خلقی، مواردی تذکر داده می شود:
1. توجه به ارزش خوش اخلاقی و آثار نیک آن و همچنین زشتی بداخلاقی و آثار بد آن. برای این منظور یکی از راه های موجود، مطالعه‏ روایات و آیاتی است که در زمینه حسن خلق و سوء خلق وارد شده است. برخی از
روایات به شرح زیر است:
الف) حسن خلق: رسول خدا(ص) فرمود: خداوند هنگامی که ایمان را خلق کرد، آن را به خوش اخلاقی و سخاوت تقویت نمود. همچنین هنگامی که کفر را آفرید، آن را به بد اخلاقی و بخل تقویت نمود. (5)
علی(ع) فرمود: چه بسیار انسان های عزیزی که اخلاق بد ایشان را ذلیل ساخته است. چه بسیار انسان های ذلیلی که با اخلاق خوش به عزت رسیده‏اند. (6)
رسول خدا فرمود: اسلام یعنی حسن خلق. (7) امام صادق(ع) فرمود: هیچ زندگی‏ای گواراتر از زندگی همراه با خوش اخلاقی نیست. (8) رسول خدا فرمود: خوش اخلاقی، اولین، سنگین‏ترین، نیکوترین، با فضیلت‏ترین چیزی است که روز قیامت در ترازوی عمل انسان قرار داده می‏شود. (9) در قرآن کریم آمده است:
وانک لعلی خلق عظیم(10) افتخار پیامبر به عظمت خوش اخلاقی است. رسول خدا فرمود: کامل ترین مردم از حیث ایمان و شبیه‏ترین آنان به من، خوش اخلاق ترین آن ها است. (11) امام صادق(ع) فرمود: حسن خلق روزی را زیاد می‏نماید، بر عمر انسان می‏افزاید و گناهان را آب می‏نماید؛ همان گونه که آفتاب یخ را آب می‏کند. (12)
ب) بد اخلاقی: امام صادق(ع) فرمود: بد اخلاقی عمل و عبادت انسان را باطل می‏نماید ،همان گونه که سرکه عسل را فاسد می‏کند. (13)علی(ع) فرمود: اخلاق بد، بدترین همنشین انسان است، دوستان انسان را فراری می‏دهد و چیزی وحشتناک‏ تر از بداخلاقی نیست. (14) رسول خدا فرمود: ممکن است بنده‏ای به خاطر بداخلاقی به پائین‏ترین درکات جهنم سقوط نماید. علی(ع) بداخلاقی روزی انسان را کم می‏نماید. (15)
2. راه بنیادین تحصیل خوش اخلاقی، توجه به توحید است؛ یعنی توجه به این معنی که تمامی انسان ها مظاهر حق تعالی هستند. هر گونه برخوردی با آن ها، در واقع برخورد با مُظهر و صانع شان محسوب می‏شود. احترام و مهربانی با هر پدیده‏ای، در واقع احترام و مهربانی با پدیدآورنده‏ی آن است. ترش روئی و نامهربانی با آن پدیده نیز به پدید آوردنده‏ی آن بر می‏گردد.
هرگونه معامله با خلق از جهتی معامله و برخورد با خالق آن ها نیز به حساب می‏آید. هرگز خدا راضی نیست که با بندگان و مظاهرش برخوردی نامناسب و ناشایست شود. گشاده‏روئی با خلق خدا و تحصیل رضایت مخلوق، موجب کسب رضایت خالق می‏شود. کسی که از مخلوق تشکر نکند، از خالق تشکر نکرده است. همچنین کسی که نسبت به مخلوقات الهی ترش روئی نماید، این نوع برخورد، به خاطر رابطه‏ بسیار عمیقی که میان خلق و خالق، مَظهر و مُظهر وجود دارد، به خالق و مُظهر آن ها نیز سرایت خواهد نمود.
3-. از راه های تحصیل خوش اخلاقی و رفع بداخلاقی، تمرین عملی خوش اخلاقی هنگام برخورد با دیگران است. هر کس قادر است با یک تصمیم قوی عزم جزم و با رعایت اصل تدریج، به تمرین عملی در این زمینه بپردازد. اگر کسی تصمیم بگیرد حداقل به مدت چهل روز در برخورد خود نسبت به اطرافیان تجدید نظر نماید و در این مدت باروئی گشاده، لبی خندان و رابطه‏ای صمیمی برخورد نماید، قطعا نتایج خوبی خواهد گرفت.
4 - شناخت آداب معاشرت از نظر اسلام
. آداب معاشرت از نظر اسلام را می‏توان در دو مرحله‏ «اندیشه» و «عمل» خلاصه کرد. مرحله اندیشه به این معناست که مسلمانان باید صفحه ذهن و اندیشه و نیت خود را نه تنها نسبت به برادران دینی خود، بلکه نسبت به تمام انسان ها و بلکه موجودات خدا، نیکو و زیبا گردانند. اندیشه خیرخواهی، نصیبحت، دوستی و سعادت آن‏ها را در سر بپرورانند. از نقشه کشی و توطئه چینی بر ضرر آنان بپرهیزند. امام علی(ع) در این مورد می‏فرماید: خدا دوست دارد که نیت انسان درباره همنوعانش نیکو و زیبا باشد. (16)
مرحله عمل: اسلام در مرحله عمل برای تنظیم روابط اجتماعی انسان ها آداب و وظایفی قرار داده، پایه آن را بر ایمان به خدا و تقویت روح فضیلت و انسانیت بنا نهاده است. بسیاری دوست دارند در ارتباط با همنوعان خویش زندگی موفقی داشته باشند، ولی به جهت ناآگاهی از چگونگی معاشرت و آداب آن و نیز رعایت نکردن آن آداب، توانایی برقراری روابط مناسب و اسلامی را از دست می‏دهند. ناچار منزوی می‏شوند. بنابراین شناخت این آداب در مرحله عمل و توانایی ایجاد ارتباط مناسب با قشرهای مختلف جامعه از اهمیت بسیاری برخوردار است.
امیرمؤمنان در یک دستور، خطوط کلی آداب معاشرت در مرحله عمل را چنین بیان می‏کند:
- خویشتن را میان خود و دیگران میزان قرار ده؛ آن چه را برای خود می‏خواهی، برای دیگران بخواه. آن چه را برای خود خوش نمی‏داری، برای دیگران نیز خوش مدار.
- به کسی ستم نکن، چنان که دوست نداری به تو ستم شود.
- به دیگران نیکی کن، همان‏گونه که دوست‏داری به تو نیکی شود. (17)


پی نوشت ها:
1.سید عبدالله شبر،کتاب الاخلاق، ترجمه محمد رضا جباران، ص 248،انتشارات هجرت قم.
2. همان، ص 33.
3.امام خمینی (ره)، چهل حدیث، ص 142، نقل به مضمون. موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
4. همان، ص 140.
5. میزان الحکمه، ج 3، از ص 137 به بعد.
6.همان.
7.همان.
8.همان.
9.همان.
10 . قلم(68) آیه 4.
11. میزان الحکمه، ج 3، از ص 137 به بعد.
12.همان.
13.همان.
14.همان.
15.همان.
16. شرح غرر الحکم، ج 2، ص 667.
17. نهج‏البلاغه، نامه 31.

 

منبع: www.askdin.com


تعداد بازدید از این مطلب: 560
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0


مطالب مرتبط با این پست
می توانید دیدگاه خود را بنویسید


نام
آدرس ایمیل
وب سایت/بلاگ
:) :( ;) :D
;)) :X :? :P
:* =(( :O };-
:B /:) =DD :S
-) :-(( :-| :-))
نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

آپلود عکس دلخواه:








********به وبلاگ من خوش آمدید********* خدایا مرا ببخش / مرا فهمی ده تا فرامین وحکمت هایت را درک کنم/ و مرا فرصتی دیگر برای بهتر بودن ده تا دستهاو زبان تو شوم . آمین یا رب العالمین


عضو شوید


نام کاربری
رمز عبور

فراموشی رمز عبور؟

عضویت سریع

نام کاربری
رمز عبور
تکرار رمز
ایمیل
کد تصویری
براي اطلاع از آپيدت شدن وبلاگ در خبرنامه وبلاگ عضو شويد تا جديدترين مطالب به ايميل شما ارسال شود