جزئیات این نوع گاهشمار را میتوان از تاریخهایی که در آثار قدما و پیشینیان ثبت شده، بدست آورد. بررسی گاهشماری حیوانی حکایت از آن دارد که این گاهشماری از ترکیب برخی اصول گاهشماری جلالی، گاهشماری هجری قمری و گاهشماری دوازده حیوانی چینی-اویغوری شکل گرفته است و در طول هفت قرنی که از یورش مغول به ایران میگذرد و تا سال ۱۳۰۴ هجری خورشیدی در ایران رایج بودهاست. هرچند که در طی این چند سده همواره به یک شکل نبوده و در دورههای مختلف، تغییراتی نیز در آن پدید آمده است.
پیشینه گاهشمار
آغاز این نوع گاهشماری در روز پنجشنبه ۱۵ ژوئیه سال ۶۲۲ مسیحی و با نخستین سال قمری که محمد (ص)، پیامبر اسلام از مکه به مدینه هجرت نمود، آغاز میشود و بنابراین شاید بتوان گفت که این نوع گاهشماری مستقیماً از گاهشماری هجری قمری گرفته شدهاست. در آغاز به کارگیری این نوع گاهشماری، ماههای قمری اقترانی که با رؤیت هلال ماه آغاز می شد به شکلی که در گاهشماری هجری قمری کاربرد داشت، باقی ماند تا مورد تأیید مسلمانان نیز قرار بگیرد. بدین سان، به همان ترتیبی که در گاهشماری قمری عمل میکردند؛ طول ماههای قمری را در زیجها وتقویمهای سالیانهٔ سی روزه و بیست و نه روزه محاسبه میکردند. در این زمینه، نخستین روز سال در امور دینی و شرعیات، نخستین روز ماه محرم و در امور مالیاتی و رسمی، نوروز جلالی بود و تاریخ مطابق با آن را، گاه با گاهشماری قمری و گاه با تاریخ ماههای گاهشماری جلالی و برجهای دوازده گانه سال، مشخص نمودند. در اوایل به کارگیری گاهشماری حیوانی، بیشتر از مطابقت با ماههای هجری قمری استفاده میشد، امّا در دورههای بعد، بیشتر گاهشماری جلالی و برجهای دوازده گانهٔ آن مورد استفاده قرار میگرفت. بر این اساس، طول متوسط سال برای کارهای رسمی و مالیاتی در گاهشماری حیوانی، برابر با طول متوسط سال حقیقی خورشیدی بود.
تغییرات گاهشمار در دوره صفویه
تا دوره صفویه، گاهشماری حیوانی با ماههای قمری رواج داشت، امّا از دوره صفویه، مقرر گردید که علاوه بر ماههای قمری، ماههای شمسی نیز در تقویمهای سالیانه ثبت شود. این روش از عصر صفویه تا سال ۱۳۲۹ هجری قمری ادامه داشت. در این سال ماههای شمسی با نام برجهای دوازده گانه پذیرفته شده و در تقویمهای سالیانه ثبت شدند. صفویان همچون مغولها سالهای قمری را با نام حیواناتی که به سالهای همزمان چینی-اویغوری اطلاق میشد، نامگذاری میکردند و از آنجا که هر سی و سه سال خورشیدی (یا هر سی و سه سال قمری چینی-اویغوری) برابر با سی و چهار سال قمری میباشد؛ همواره یک سال قمری در طی این مدت بینام میماند. بنابراین در عصر صفویه قرار بر این شد که در گاهشماری حیوانی، در هر دوره سی و سه یا سی و چهار سالهٔ شمسی - قمری ِ چینی - اویغوری، یک سال قمری در نامگذاری حذف گردد. با اینکه این حذف، در هر سی و سه یا سی و چهار سال لازم بود امّا در عرصه عمل چندان به صورت منظم اجرا نمیشد. به عنوان نمونه در گزارش اسکندر منشی، وقایع نگار دوره صفویه، در برخی موارد نام یک حیوان به دو سال متوالی داده شده است. این ترتیب در میان ترکان آسیای مرکزی از قدیم معمول بوده و سال مذکور از این قرار است :
سال موش سال گاو سال ببر سال گربه سال اژدها سال مار سال اسب سال گوسفند سال میمون سال خروس سال سگ سال خوک
حال میخواهیم ببینیم چگونه سالها را نامگذاری میکنند و روش نامگذاری به چه صورت است و منطق نامگذاری چگونه میباشد.
در ابتدا با این نامها آشنا می شویم:
موش و بقر و پلنگ و خرگوش و شمار زین چهار چو بگذری نهنگ آید و مار
آنگاه به اسب بر گوسفند است حساب حمدونه (میمون) و مرغ و سگ و خوک آخر کار
روش کار به این صورت است که برای تشخیص اینکه یک سال خورشیدی با نام کدام یک از این حیوانها مطابقت دارد،در ابتدا باید عدد ۶ را از سال خورشیدی کم کرد و عدد به دست آمده را بر ۱۲ تقسیم نمود.
نکته: تقسیم را با ماشین حساب انجام ندهید.
باقیمانده این تقسیم از ۰ تا ۱۱ میتواند باشد که هرکدام از این اعداد بیانگر نام یکی از حیوانات است. باقیمانده این تقسیم برای سال ۱۳۹۰ ، ۴ می شود که گویای سال خرگوش است.
نام این حیوانات طبق اعدادشان به صورت زیر است:
۰ خوک
۱ موش
۲ گاو
۳ پلنگ
۴ خرگوش
۵ نهنگ
۶ مار
۷ اسب
۸ گوسفند
۹ میمون
۱۰ مرغ
۱۱ سگ
همان طور که در تصویر مشاهده می کنید تنها کافی است عدد ۶ را از سال ۱۳۹۱ کم کنیم که می شود ۱۳۸۵ بعد در ادامه با تقسیمی ساده باقیمانده تقسیم ۱۳۸۵ بر ۱۲ را می یابیم که مطمئنا ۵ می شود و طبق داده های بالا ۵ برابر نهنگ می باشد.
گرچه در نگاه مردم موش به هیچ وجه قابل ستایش نیست، و حتی در بسیاری از ضرب المثلهای چینی مایه رسوایی قلمداد شده است، اما در راس علائم طالع بینی چینی قرار گرفته است. این علامت، حیوانی با روحیه، هوش، زیرکی، ظرافت، انعطاف پذیری، و سرزندگی بسیار میباشد. افراد تحت این علامت معمولاً افرادی تیزهوش هستند که طالب جمع آوری ثروت و رسیدن به موفقیت هستند. افراد زیادی هستند که میتوانند به زندگی آنها شانس بیاورند. از اینرو، با وجود خجالت ذاتی، بسیار با دیگران میجوشند و با آنها خوب کنار میآیند.
عدد شانس: 1 -------------------------------------------آلت موسیقی: شیپور
شعار گاو: من پشتکار دارم
گاو جثه بسیار بزرگی دارد. مردم معمولاً از گاو برای نشان دادن یک چیز بزرگ استفاده میکنند. گاو حیوانی کوشا، ساده، صادق، رک و روراست است. افرادی که تحت این علامت به دنیا آمدهاند، افرادی صادق، صبور، زحمت کش، سرسخت، و با قدرت ارتباطی پایین هستند. رئیسانشان معمولاً هیچوقت پی به تواناییهای آنها نمیبرند. در سنین پیری، به خوشبختی خواهند رسید. زنان این علامت معمولاً همسرانی خوب میشوند که به تحصیل فرزندان خود بسیار اهمیت میدهند.
عدد شانس: 7 ------------------------------------------------آلت موسیقی: ترومپِت
شعار ببر: من پیروز میشوم
گفته میشود که ببرها حیواناتی شجاع، بیرحم، قوی، و وحشتآور هستند و سمبل قدرت و تکبر میباشند. در زمانهای قدیم، مردم معمولاً پادشاهان و فرمانروایان را با این حیوان مقایسه میکردند. افرادی که تحت این علامت به دنیا آمدهاند، افرادی شکیبا، ثابت قدم، دلیر، و قابل احترام هستند. در میانسالی، زندگی متغیر و نامتعادلی خواهند داشت، اما بعد آینده و سرنوشتی بسیار روشن در انتظار آنها خواهد بود. آنها افرادی باهوش، باوفا و باتقوا هستند.
عدد شانس: 4 --------------------------------------------------آلت موسیقی: پیانو
شعار خرگوش: من عقب نشینی میکنم
برای زمانهای طولانی خرگوش برای چینیها سمبل امید بوده است. خرگوش حیوانی ظریف و دوست داشتنی است. در چین به نوزادان تازه به دنیا آمده تصاویری از خرگوش هدیه میدهند تا او زندگی سراسر آرامش و خوشبختی داشته باشد. افراد تحت این علامت، افرادی نجیب، ملایم، حساس، باحیا، و مهربان هستند. این افراد از حافظهی خوبی هم برخوردارند. آنها عاشق گفتگو و ارتباط با دیگران با شوخ طبعی هستند. آنها میدانند که چطور باید زندگیشان را رمانتیک کنند. معمولاً پولشان را در جایی سرمایهگذاری میکنند که باعث شکست کارشان میشود.
عدد شانس: 2 ----------------------------------------------آلت موسیقی: قره نی
شعار اژدها: من سلطنت میکنم
اژدها شهرت بسیار بالایی در فرهنگ چینی دارد. این حیوان سمبل قدرت، اقتدار، مقام، احترام، شانس، موفقیت، و ظرفیت میباشد. در گذشته پادشاهان چینی خود را اژدها مینامیدند و تاجشان "تاج اژدها� نامیده میشد. افراد تحت این علامت، افرادی سرزنده، پرانرژی و خوش شانس هستند. آنها معمولاً به کمال میرسند و قادرند فرمانروایان حکومت شوند. زمانیکه با مشکلی برخورد میکنند، به هیچ وجه ناامید نمیشوند. کمی خودبین و کم صبر هستند.
طعم: تلخ و شیرین -----------------------------------------------ادویه: کاری
جواهر تولد: عین الشمس -------------------------------------فلز: پلاتین
عدد شانس: 3 ---------------------------------------------------آلت موسیقی: ویولن
شعار مار: من احساس میکنم
در طالع بینی چینی، مار پس از اژدها آورده شده است. اما اهمیت آن به عنوان سمبل پرستش بسیار بالاتر از اژدها است. مار به معنای بدخواهی، شرارت، رمز و راز و همچنین تیزهوشی، غیب گویی و توانایی تشخیص گیاهان مختلف است. افرادی که در سال مار به دنیا آمدهاند معمولاً افرادی خوش اخلاق هستند که قدرت ارتباطی بسیار بالایی دارند. آنها سیرتی مهربان و بخشنده دارند اما گاهاً حسود و بدگمان میشوند. باید مراقب گفتگوهای خود با دیگران باشند چون ممکن است باعث از دست دادن دوستیهایشان شود.
عدد شانس: 8 -------------------------------------------------آلت موسیقی: صدای انسان
شعار اسب: من اداره میکنم
خصوصیات اسب، شخصیت ملی مردم چین است، که برای پیشرقت خود مصرانه و باپشتکار تلاش می کنند. او حیوانی پرانرژی، روشن، دلسوز، مهربان، باهوش، و توانا است.
افرادی که در سال اسب متولد شده اند، مهارت های ارتباطی را به طور ذاتی می دانند و همیشه دوست دارند در جمع مورد توجه قرار گیرند. آنها افرادی فعال، دانا، مهربان با دیگران هستند و دوست دارند در کارهای مخاطره آمیز شرکت کنند. آنها قادر به تحمل محدودیت بیش از حد نیستند. زمانیکه شکست می خورند، بدبین می شوند.
عدد شانس: 12 --------------------------------------------------آلت موسیقی: چنگ
شعار بُز: من متکی میشوم
این علامت که گوسفند نیز خوانده میشود، حیوانی است که مردم بسیار دوست میدارند. او حیوانی آرام و نجیب است که فایدههای بسیار زیادی به انسان میرساند. افرادی که در سال بُِز به دنیا آمدهاند، افرادی حساس، مودب، دانا، دلسوز و بامحبت هستند. علاقه بسیار زیادی به هنر و زیبایی دارند. درمذهب معتقد و خواستار آرامش در زندگی میباشند. در کار و تجارت بسیار بااحتیاط قدم برمیدارند و افرادی صرفه جو و اقتصاددان هستند. آنها باید از تردید و ناامیدی و بدبینی دوری کنند.
جواهر تولد: چشم گربه ای -----------------------------------فلز: طلا
عدد شانس: 10 ------------------------------------------------آلت موسیقی: گیتار
شعار میمون: من تفریح میکنم
میمون حیوانی بسیار باهوش است. مردم معمولاً این حیوان را با آدمهای زیرک و باهوش مقایسه میکنند. این حیوانی بسیار فرخنده و مبارک است که سمبل شانس نیز میباشد. اکثر افراد متولد سال میمون افرادی سرزنده، قابل انعطاف، پرذوق و استعداد میباشند. آنها عاشق تحرک و ورزش هستند. آنها برای کمک کردن به دیگران کار خود را کنار میگذارند. آنها استعداد زیادی در نمایش دادن خود دارند. در کار، خلاقیت بسیار فوق العادهای از خود بروز میدهند. اگر دهن بینی و کم طاقتی خود را کنار بگذارند به موفقیتهای چشمگیری نائل خواهند شد.
جواهر تولد: یاقوت زرد -----------------------------------------فلز: روی
عدد شانس: 6 -------------------------------------------------آلت موسیقی: قره نی
شعار خروس: من بهتر میدانم
خروس سمبل وفاداری و وقت شناسی است. برای گذشتگان که ساعت شماطهای نداشتند، بانگ خروس اهمیت ویژهای داشته است و مردم را بیدار میکرده است. افرادی که در سال خروس به دنیا آمدهاند، افرادی صادق، روشن، ارتباطی، جاه طلب و بامحبتند. ممکن است خیلی زود به چیزی علاقهمند شوند اما سریع آن را فراموش میکنند. انها از عزت نفس بسیار بالایی برخوردارند و خیلی کم به دیگران متکی میشوند. ازآنجا که اکثر خروسها ذاتاً مردمانی خوش تیپ و زیبا هستند، خواهان فراوان دارند. اگر بتوانند از غرور خود کم کنند، بیشتر پیشرفت خواهند کرد.
عدد شانس: 9 -------------------------------------------------------آلت موسیقی: گیتار
شعار سگ: من نگران هستم
سگ دوست انسان است که میتواند او را درک کند و از او اطاعت کند، چه صاحبش ثروتمند باشد و چه فقیر. چینیها سگ را حیوانی فرخنده و مبارک میدانند. اگر سگی وارد خانهای شود، صاحبخانه با آغوش باز او را خواهد پذیرفت. افرادی که در سال سگ متولد شدهاند، شخصیتی راست و درست دارند. آنها در کار و شق وفادار، باجرات، زبردست، باهوش و دلسوز هستند. این افراد اگر بتوانند بی ثباتی خود را رفع و رجو کنند، شانس به سراغشان خواهد آمد.
عدد شانس: 5 ---------------------------------------------------آلت موسیقی: چنگ
شعار خوک: من حفظ میکنم
خوک در درک افکار انسانی به اندازه سگ دانا نیست. عاشق خوردن و خوابیدن و چاق شدن است. از اینرو معمولاً نشانگر تنبلی و بدهیکلی است. از جانب مثبت، بسیار خوش رفتار است و آزاری به دیگران نمیرساند و میتواند برای مردم ثروت و فراوانی بیاورد. آنها از دیرباز سمبل فراوانی و ثروت بودهاند. افرادی که در سال خوک متولد شدهاند، افرادی صادق و رک گو هستند. آنها ظاهری آرام و قلبی نیرومند دارند، اما کم طاقتند و استقلال ندارند. از آنجا که از حرف زدن غیرمستقیم و در لفافه خوششان نمیآید، غیر اجتماعی به نظر میرسند. اما افرادی خوشبین و مقاوم هستند و تازمانیکه کاملاً به آنها نزدیک نشدهاید، پی به وفاداری و خوش قلبی آنها نخواهید برد.
********به وبلاگ من خوش آمدید*********
خدایا مرا ببخش / مرا فهمی ده تا فرامین وحکمت هایت را درک کنم/ و مرا فرصتی دیگر برای بهتر بودن ده تا دستهاو زبان تو شوم .
آمین یا رب العالمین