مدیریت مسیر پرخطر

بحران، وضعیتی است که هر خانواده ای با آن روبرو می شود. در چنین حالتی با توجه به تغییر در نحوه و نوع زندگی، فشارهای روانی بر اعضای خانواده وارد خواهدشد. این اتفاق ها می تواند ناخواسته و ناگهانی بیفتد و جریان زندگی را مختل کند. ورشکستگی، مرگ ناگهانی یکی از عزیزان، بیماری و معلولیت از جمله این بحران ها در خانواده است و معمولا از والدین انتظار می رود این وضعیت جدید و ناخوشایند را مدیریت کنند تا روابط خانوادگی دچار مشکل نشود. زندگی بدون مشکل، سخت و کسل کننده خواهد بود؛ انسان در سختی ها آب دیده می شود و استعدادهایش در شرایط بحران ظهور پیدا می کند. تجربه، یعنی غلبه بر مشکل بنابراین نباید تصور کرد اگر زندگی بدون مشکل باشد، لزوما مطلوب و دلپذیر خواهد بود. هر عاملی که بین ما و هدفمان قرار گیرد و رسیدن به هدفمان را سخت یا طولانی کند، مشکل می نامند و بحران، رخداد و واقعه ای است که مسیر طبیعی زندگی را در نهاد خانواده دچار اختلال می کند. این اتفاق مدت زمانی ادامه پیدا می کند مانند برخی بیماری ها، اختلافات خانوادگی، تصادفات، سیل، زلزله و ورشکستگی ها. برخی از بحران ها کوتاه است و شاید زود برطرف شود ولی برخی از بحران ها زمان دار است مانند بیکاری پدر خانواده. همچنین برخی بحران ها، بحران دوره ای هستند مانند اما بحران بازنشستگی و سالمندی و برخی از بحران ها از قدیم در خانواده وجود داشته و به برنامه ریزی طولانی مدت برای برطرف شدن نیاز دارد. برای رفع بحران، تمام اعضای خانواده باید با یکدیگر مشورت کنند و خود را برای حل بحران تاثیرگذار بدانند و همچنین احساس مسئولیت داشته باشند.

نقشه جنگ بکشید

بهترین فرصت برای عبور از طوفان بحران، داشتن نقشه آگاهانه طراحی شده مدیریت بحران برای غلبه بر موارد سخت پیش از وارد آوردن ضربه است. خانواده ها باید برای مدیریت بحران نقشه داشته باشند. نکته ها و جمله هایی که از قبل تنظیم و زیر آنها خط کشیده شده است و به شما می گوید که وقتی اختیار از دست شما خارج شد، هر وقت اتفاقی برای خانواده پیش آمد، این نوشته ها را داشته باشید که حتی مجبور به فکر کردن هم نشوید. زمان کشیدن نقشه و باید و نبایدهای آن، همین حالاست. نقشه و برنامه ای که تمام موارد زیر را در برداشته باشد. نکته ای که در مورد بحران حیاتی است، آماده بودن است. نادیده گرفتن هشدارها به معنای نتیجه سنگین و سختی است که شاید خانواده شما مجبور به تحمل آن باشد. مهم نیست که وقتی بحران از راه می رسد چه احساسی دارید، باید آرام و خوددار باشید، این کار شما به بقیه افراد خانواده اعتماد و اطمینان می دهد. این کار به مغز اکسیژن بیشتری می رساند و به شما در روشن تر فکر کردن و تصمیم گیری بهتر کمک می کند. یکی از نیرومندترین ابزارهایی که برای مدیریت و غلبه بر بحران در اختیار دارید، این است که روی مشکل کار کنید نه روی فرد. در بحران ها نباید افراد خانواده را سرزنش و به آنها اتهام وار دکنید. وقتی از فردی از خانواده عصبانی هستید، بسیار وسوسه می شوید او را سرزنش و از او انتقاد کنید اما وقتی سرزنش را انتخاب می کنید، فرزند یا همسر شما که دچار مشکل است، یاد می گیرد بار دیگری که دچار مشکل شد، آن را پنهان کند. او دوباره دچار دردسر می شود، چون رفتار بحران زا که حل نشده باقی بماند راهی ندارد به جز تشدید شدن آن و به وجود آمدن هزار و یک مشکل و عوارض دیگر.

سرزنش را فراموش کنید

هیچ وقت و هرگز یکدیگر را مقصر ندانید و روابط خانوادگی را هنگام گرفتاری دچار مشکل نکنید، در عوض به هم نزدیک تر شوید و از یکدیگر حمایت کنید. باید بدانید که روابط شما بیش از سرزنش و حمله های شخصی است. وقتی بحرانی به وجود می آید، افراد خانواده میل دارند تقصیر را به گردن یکدیگر بیندازند و با حمله های شخصی کسی را سرزنش و با او برخورد کنند. وقتی این روحیه حاکم شود، پیوند میان افراد تمام و خراب شدن روابط خانوادگی آغاز می شود. اگر افراد خانواده نمی توانند یکدیگر را مقصر ندانند، بحران، یگانگی را از هم می پاشد و به ویژه حل مشکل را با کمک یکدیگر ناممکن می کند. برای خانواده ای که دچار بحران شده، گفت وگو حیاتی است. صادق باشید و محیط آزاداندیشی را تشویق کنید. بهترین راه برای انجام این کار دست از صحبت کشیدن و گوش دادن است. توجه خاص خودتان را به همسر، فرزند یا هر فردی در خانواده بدهید. به حرف های او و داستانش گوش دهید. تجربه شرایط سخت روزگار، افراد را به چالش برای رشد کردن فرا می خواند، به طوری که آنها را به افرادی پخته تر و رشدیافته تر تبدیل می کند و امکانات و دریچه های جدیدی را به روی آنها می گشاید.

 نویسنده: علی اصغرنژاد

منبع: هفته نامه زندگی مثبت